Nasılsınız? Mutlu mu, kaygılı mı, dertli mi, sağlıklı mı, hasta mı? Bu sorunun o kadar çok cevabı var ki; siz hangisine karar verirseniz o’sunuz… Aldığımız kararlar biziz diyebiliriz aslında…
Bazen karar almakta yani bir konuda seçim yapmakta zorlanıyoruz. Hatta çoğu zaman karar almak çıkış yolu bulamamak bizi yoruyor, ‘Hadi yoruldum’ demiyor muyuz?
Peki kararlarımızı alırken, sorunları çözmeye çalışırken bizi zorlayan ne? Bunu ne kadar düşünüyoruz?
Mevlana “Dert insana yol gösterir” demiş. Bireysel keşfimizin söz konusu olduğu bu zamanlarda belki de bizi kendi keşfimize götürecek şey çözüme giderken o aldığımız karardır. Bir de bu bakış açısıyla konuyu birlikte irdelemeye ne dersiniz?
SORUNU SOMUTLAŞTIRIN
Niyetlenelim ve niyetimizden şüphe etmeyelim. Öncelikle kaosa sebep olan sorunu somutlaştırmalıyız. Basit bir çözüm aramalıyız. Elbet sorunun kendisi basit olmayacaktır ancak emin olun ki çözüm hamlesi de düşündüğümüz kadar zor değildir. Siz de hayatınıza dönüp baktığınızda karşılaştığınız pek çok sorunun çözülmesi sonrasında, çözümün aslında net olduğunu görmüşsünüzdür. İşte sonuca ulaştığınız o anki ruh haliniz gözünüzün önüne gelsin ve kendinize tekrar o rahatlığı yaşamaya izin verin.
SORUNU HER HALİYLE İRDELEYİN
Büyük olasılıkla bu kararı verecek ilk kişi siz değilsinizdir. Çözüme ilişkin kitapları, makaleleri okuyun. Büyüklerimizin, bu tecrübeyi daha önce edinmiş olabilecek kişilerin, hikâyelerine başvurun. Mümkünse danışın, dinleyin. Bizden daha tecrübeli olan kişilere danışmak yeni fikirlerin oluşmasını kolaylaştıracak ve bizi çözüme yaklaştıracaktır. Tecrübe aslında her şeydir. Bir durumu mutlaka sizin tecrübe etmeniz gerekmez. Unutmayın ki kendi yaşadığımız tecrübeler en ağır ve en acı olanıdır. Dolayısıyla başkalarının tecrübelerinden örnek edinmeli, kendi tecrübemizden ders almayı beklememeliyiz.
Problemlere bakış açımızı çeşitlendirebilirsek farklı görmeye de başlarız. Bu noktada işinizi kolaylaştırıcı bir yoldan bahsetmek istiyorum; Edward de Bono’nun Altı Şapka Modeli… bu model sorunu somutlaştırabilmemizi kolaylaştıran bir araçtır. Sadece karar alırken değil hayatımızın her alanında bu tekniğe başvurabiliriz. İlk başta akılda tutmak zor olabilir. Ama kullandıkça sevecek ve alışacaksınız.
Mavi şapka; Mavi renginin sakinliğini ve dinginliğini düşünün. Karar verme esnasında öncelikle sakin ve serinkanlı olup analiz etmeyi, edebilmeyi amaçlar. Sorununuzun ne olduğunu irdeler.
Beyaz şapka; Temizliği ve sadeliği düşünün. Elinizde var olan somut bilgi aklınıza gelsin. Sorununuzla ilgili ne biliyorsunuz?
Sarı şapka; Güneş gibi sıcacık, pozitif olma halidir aslında. İçinizi ısıtan fayda ve fırsatları önünüze serin.
Siyah şapka; Sorun ile ilgili karanlık, beklenilmeyen, düşünülmeyen, negatif ve olumsuz olan her bilgiyi bu şapka altında toplayın. Riskleri burada sıralayın.
Kırmızı şapka; Duygunun ve tutkunun rengi. Duygusallık burada işte. Duygularınızı burada kontrol edin. Size ne söylüyorlar? Sezgilerinizi asla küçümsemeyin.
Yeşil şapka; Aklınıza doğanın kendisini yaratma gücü gibi verimlilik, bereket, çoğalmak ve üretmek gelsin. Alternatifleri yolları ve yenilikleri bu noktada hayal edin.
Size yardımcı olacaksa eğer şapkalarımızı anımsamak için; boş sayfa(beyaz), ateş(kırmızı), güneş(sarı), yargıç cübbesi(siyah), bitki(yeşil) ve gökyüzü(mavi) gibi hatırlatıcılardan faydalanabilirsiniz. Sorunu net bir şekilde tanımlamakla birlikte, bu tekniklere başvurmanız halinde çözüm kaçınılmaz olacaktır.
Karar alırken çok yönlü sonuçları olabileceğini bazen gözden kaçırırız. Bu teknik bize biraz da bu olasılıkları hatırlatıyor. Düşünceler arasında geçişler bu sayede daha kolay olabiliyor. Tartışmalara, kaosa yer yok burada… Farklı bakış açılarının vücut bulmuş halidir beklenilen netice.
KAYNAKÇA
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, Edward de Bono, 1985
Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, https://www.iienstitu.com/ E.T: (13.01.2021)